การประกันชีวิตตามหลักแล้วจะจ่ายเงินเมื่อผู้เอาประกันภัยเสียชีวิตหรืออยู่ครบสัญญา สำหรับการประกันวินาศภัยบริษัทจะจ่ายเงินค่าสินไหมทดแทนตามที่เกิดขึ้นจริงโดยที่ไม่เกินจำนวนเงินเอาประกันภัยตาม
ผู้เกี่ยวข้องกับการประกันชีวิต คือ
- ผู้รับประกันภัย หมายถึง บริษัทที่รับประกัน โดยจะรับปากชดใช้เงินเอาประกันภัยตามสัญญา
- ผู้เอาประกันภัย หมายถึง คนที่สมัครทำประกันภัย เป็นคนที่ทำสัญญาว่าจะชำระเบี้ยประกันภัย
- ผู้รับผลประโยชน์ หมายถึง คนที่มีสิทธิที่จะได้รับผมประโยชน์
ใบคำขอเอาประกันภัยเปรียบเสมือนใบสมัครทำประกัน เมื่อสมัครแล้วจะได้เอกสารสัญญาเรียกว่ากรมธรรม์ประกันภัย
สำหรับการลดหย่อนภาษีการประกันชีวิตได้ จะต้องมีระยะเวลาคุ้มครองเกิน 10 ปีขึ้นไป ลดค่าใช้จ่ายได้ตามจริงแต่ไม่เกิน 100,000 บาท หากคู่สมรสไม่มีรายได้ จะสามารถลดหย่อนได้ตามจริง แต่ไม่เกิน 10,000 บาท
การประกันชีวิตจะมีความแตกต่างกันแล้วแต่แบบ ทั้งแบบมีเงินปันผลหรือไม่มีเงินปันผล ประเภทสามัญ ประเภทอุตสาหกรรม ประเภทกลุ่ม แบบชั่วระยะเวลา แบบสะสมทรัพย์ แบบตลอดชีพ แบบบำนาญ โดยจะมีเบี้ยประกันที่แตกต่างกัน
ที่มาของเงินปันผลการประกันชีวิตจะคำนวณจาก อัตรามรณะ อัตราผลตอบแทน ค่าใช้จ่ายจะชำระเบี้ยเป็นรายปีโดยสามารถผ่อนชำระรายเดือนได้
การประกันชีวิตประเภทสามัญ เหมาะสำหรับบุคคลที่มีรายได้ปานกลางถึงสูง อาจต้องตรวจสุขภาพหรือไม่ต้องตรวจสุขภาพก็ได้ มีระยะเวลารอคอย 30 – 31 วัน ค่าใช้จ่ายจะชำระเบี้ยเป็นรายเดือน จะมีการหักชำระงวดที่ไม่เต็มปี
การประกันชีวิตประเภทอุตสาหกรรม เหมาะสำหรับบุคคลที่มีรายได้น้อย ไม่ต้องตรวจสุขภาพมีระยะเวลารอคอย 180 วันเหมาะสำหรับบุคคลที่มีรายได้ ระยะเวลาผ่อนผัน 60 วันไม่มีการหักชำระงวดที่ไม่เต็มปีสำหรับระยะเวลารอคอยบริษัทจะไม่จ่ายทุนชีวิตให้หากอยู่ในช่วงเวลาแต่จะคือเบี้ยประกันอทน ส่วนทุนอุบัติเหตุบริษัทจะไม่ได้กำหนดเวลา
การประกันชีวิตประเภทกลุ่มเกิดจากการรวมกลุ่มกันของบุคคล 3 คนขึ้นไป อาจต้องตรวจสุขภาพหรือไม่ต้องตรวจสุขภาพก็ได้
สัญญาการประกันชีวิต ประกอบด้วย สัญญาเพิ่มเติมการประกันอุบัติเหตุ สัญญาเพิ่มเติมการประกันสุขภาพ สัญญาเพิ่มเติมการยกเว้นชำเบี้ยประกันภัย สัญญาเพิ่มเติมชั่วระยะเวลา
ความสมบูรณ์ของสัญญา หากว่าเลย 2 ปีแล้ว จะไม่สามารถโต้แย้งหรือคัดค้านความไม่สมบูรณ์ของสัญญา ต้องชำระเงินให้เช่นหากเราปกปิดว่าเป็นโรคหัวใจ หากเสียชีวิตหลังจาก 2 ปี ที่ทำประกันด้วยโรคหัวใจบริษัทไม่มีสิทธิปฏิเสธจ่ายเงิน